The Social Crisis in Greece
INTRODUCTION: The Capitalist Crisis in the European Union
Before discussing the conditions in which the social crisis in the South of Europe has been developing, we should refer first to the more general context of the crisis in the EU itself.
For us, the global “economic recession” and the “financial” crisis of the recent years are only forms of appearance of the permanent crisis of capital reproduction which started in the early 70’s, that is, the crisis of reproduction of capitalist social relations. Despite the fact that there were periods of “recovery”, e.g. the partial restoration of non-financial profit rates in many major capitalist economies from 1982 to 1997, no long-term solution to the crisis has been found.
…
1. THE SO-CALLED “DEBT-CRISIS” UNFOLDING IN GREECE
Coined in bourgeois mystified terms as a “crisis of competitiveness” and a “crisis of sovereign debt”, the crisis of capitalist reproduction in Greece led to an explosion of all its contradictions with the global recession in 2008.
…
2. RESTRUCTURING THE REGIME OF ACCUMULATION IN GREECE
The implementation of “internal devaluation” politics has partially re-shaped the local regime of accumulation, by accelerating the restructuring of both the labour market and production base of the Greek capitalist state.
…
3. CLASS STRUGGLES AGAINST THE POLITICS OF “INTERNAL DEVALUATION”: New forms of struggle and their effectiveness/limitations in counterattacking capital’s restructuring
After the implementation of the devalorization policies in Greece, the working class moved to a wide range of forms of struggle from traditional ones, like strikes, demos or occupations of public buildings, to more or less new ones, like the occupation of open public spaces, self-reduction of prices and the constitution of “popular assemblies” in the cities’ neighbourhoods.
…
4. Lack of an internationalist direction
Overall, the previous cycle of struggles was, unfortunately, almost completely confined within national and sectoral borders as it was predominantly waged either in isolated workplaces or against the results of the so-called “debt crisis” in Greece, without any substantial links with similar struggles abroad.
…
5. ΤΗE EFFECT OF “DEBT CRISIS” AND CLASS STRUGGLES ON ALL MEDIATIONS: The legitimation crisis and how they got over it
To sum up: As the Greek political personnel has made the strategic choice of remaining within the Eurozone and under the constant pressure of the debtor-states, the radical and violent restructuring of the productive and reproductive mode of accumulation, the gigantic devalorization process is getting deeper and deeper.
…
6. THE STATE MANAGEMENT OF THE REFUGEE-IMMIGRANT INFLUX: Recent struggles and their limits
Let’s start with some necessary general remarks first: the capitalist state ensures the subjugation of workers in general to capital in general. The capitalist state protects and develops productively both capital and labour power, in general, or at least it is forced to do it. Capitalist accumulation is therefore dependent on the abundance, mobility and availability of labour power, while, on the other hand, during crises of reproduction of capitalist relations that end up in the devalorization of surplus capital, labour power may be made redundant to a large extent. Migrant populations, whether they are refugees or not, or whether they have left a middle class life behind or not, are part of the global working class, driven away (mainly) by local or global devalorization policies. Therefore, an analysis of their use or non-use by capital should be placed within a broader analysis of global, supra-national and national processes of capital accumulation. Consequently, any analysis which is dominated by a discourse on “anti-immigrant” or “pro-immigrant” state policies is quite misleading and irrelevant – in the same way that it would be misleading and pointless to claim that the state could be either “anti-worker” or “pro-worker”.
…
* Ολόκληρο το τεύχος 16-17
Η κρίση αναπαραγωγής των ταξικών σχέσεων ως θεωρητικό υπόδειγμα και ως ιστορική πραγματικότητα
Όπως είχαμε γράψει στο προηγούμενο τεύχος, η παγκόσμια οικονομική ύφεση και η χρηματοπιστωτική κρίση των τελευταίων ετών είναι οι πιο πρόσφατες μορφές εμφάνισης της διαρκούς κρίσης αναπαραγωγής του κεφαλαίου που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 και δεν ξεπεράστηκε ποτέ οριστικά παρά τις βραχείες περιόδους οικονομικής άνθισης. «Στρεβλές» μορφές εμφάνισης θα έπρεπε να είχαμε προσθέσει, γιατί το κεφάλαιο δεν είναι ένα πράγμα που αυξάνεται ή μειώνεται αλλά μορφή κοινωνικών σχέσεων: αποτελεί την τρέχουσα ιστορική μορφή αντικειμενικότητας, ένα σύστημα διαμεσολαβήσεων ανάμεσα στο υποκείμενο και το αντικείμενο όπου η συγκρότηση του κόσμου φαίνεται να λαμβάνει χώρα πίσω από την πλάτη των υποκειμένων, τη στιγμή που αποτελεί δικό τους έργο. Μέσω της γενικευμένης εμπορευματικής ανταλλαγής, των χρηματικών σχέσεων, του έμφυλου-ιεραρχικού καταμερισμού της εργασίας και των εξουσιαστικών-εκμεταλλευτικών παραγωγικών σχέσεων υπό την ειδικά καπιταλιστική μορφή τους, της αλλοτρίωσης των εργατών από το περιεχόμενο, τα μέσα και το προϊόν της εργασίας τους και της επιταγής της «συσσώρευσης για χάρη της συσσώρευσης», η εργασία –«η ζωντανή φλόγα που δίνει μορφή στα πράγματα, η παροδικότητα και η χρονικότητά τους»– αντικειμενοποιείται και παγιώνεται στις ανταλλακτικές αναλογίες μεταξύ πραγμάτων. Μέσω της πειθάρχησης που επιβάλλουν οι «στοιχειωμένες» διαμεσολαβήσεις η εργασία παράγει και αναπαράγει τις συνθήκες και τις σχέσεις κυριάρχησής της: αυτός ο αντεστραμμένος κόσμος είναι η τρέχουσα μορφή της ταξικής κυριαρχίας. Επομένως όταν μιλάμε για κρίση αναπαραγωγής του κεφαλαίου αναφερόμαστε στην κρίση αναπαραγωγής των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων, δηλαδή των ταξικών σχέσεων εξουσίας όπως εκδηλώνονται σε κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής.
Για να γίνει αυτό περισσότερο κατανοητό, πρέπει να εξετάσουμε τη συνολική διαδικασία αναπαραγωγής του κεφαλαίου, δηλαδή την ενότητα της φάσης της παραγωγής του και της φάσης της κυκλοφορίας του, τις μορφές πολιτικής νομιμοποίησής του, τις μορφές κοινωνικής αναπαραγωγής και τις ψυχικές δομές, τις υποκειμενικότητες (ακόμα και τα προσωπεία) που προϋποθέτει και δημιουργεί. Ο Μαρξ είχε την ευφυΐα να αντιληφθεί ότι η καπιταλιστική σχέση «δεν δημιουργεί μόνο ένα αντικείμενο για το υποκείμενο αλλά και ένα υποκείμενο για το αντικείμενο», αλλά ποτέ δεν εμβάθυνε την ανάλυσή του για την αλλοτρίωση, την κατανάλωση και την εργατική υποκειμενικότητα (η τελευταία έννοια αναφέρεται στο γεγονός ότι το προϊόν –το παραγωγικό υποκείμενο– δεν υποτάσσεται στους νόμους της παραγωγής του). Περιορίστηκε στην ανάλυση των φάσεων της παραγωγής και της κυκλοφορίας του κεφαλαίου. Αυτή η ανάλυση όμως αποτελεί το αναντικατάστατο θεμέλιο της έρευνάς μας.
(…)
The big deception
(…) By June, it was obvious that Syriza’s tactics of “chasing two rabbits (and catching none)” described in 60 Days Older and Deeper in Debt and the postponement of the implementation of the austerity measures agreed both by the former government and Syriza’s with the Troika last February could no longer work. When the Troika (ECB, IMF, European Commission) decided to end the spectacle of “negotiations” by putting forward a “take it or leave it” proposal on June 25th, Tsipras announced a referendum for July 5th on whether Greek citizens should approve or reject it.
Here we should note some things on the proposals that were made both by the Greek government and the Troika before the announcement of the referendum. During the June “negotiations” for a new ESM loan agreement, the Greek government had made a forty-seven page proposal to the Troika that included a number of harsh austerity measures and reforms. After some rounds of negotiations, on 22nd of June a more concrete proposal had been sent to the Troika by the Greek government which would amount to 8bn cuts. The proposal was not accepted by the Troika, which in turn made a new proposal to the Greek government (the so-called “Juncker’s proposal”). This proposal was presented as an ultimatum: if it was not accepted by the Greek government then grexit would be inevitable. The truth is that the proposal of the Greek government did not differ greatly from that of the Troika, their main difference being debt restructuring. There were also some minor differences on particular issues, e.g. concerning the time for the implementation of certain measures (the Greek government wanted to delay the implementation of certain measures concerning pension cuts), the liberalization of collective redundancies, a measure that the Greek government rejected, or the privatization of the Independent Power Transmission Operator which the Greek government also rejected. However, both proposals took the same political direction: the continuation of austerity, the reduction of the direct wage due to VAT increases, the reduction of pensions and a rise in the retirement age, wage cuts in the public sector, further restructuring of labor relations, privatizations etc.
Four days after the announcement of the referendum on June 27th, Tsipras made a new proposal to the Troika asking for a new loan by the ESM in which he accepted almost entirely “Juncker’s proposal”! The Troika did not accept the new proposal. So, the referendum that took place five days later on was actually on whether or not to accept a proposal that the Greek government had already accepted!
However, for intraparty reasons this high political risk was absolutely crucial for Syriza’s leadership. They knew that they had no hope of convincing the party’s MPs to vote this ultimatum deal or even the government’s own proposal in unless an extreme “state of emergency” was created. And this is what happened after the announcement of the referendum. Banks were closed and capital controls were enacted. The middle class YES [to all memoranda] movement, a movement created in June by the right-wing parties of New Democracy, PASOK and Potami and encouraged by Syriza’s timid, eurocentrist neoliberalism-with-a-human-face, jumped on the bandwagon. Having most of the mass media under their control, they started a hysterical propaganda war in favour of YES, consciously misinterpreting the referendum as one on whether Greece will remain in the European Union or not. This propaganda had the opposite result: even KKE voters rejected their party’s proposal to cast spoiled ballots and abstain from the “false dilemma” of the referendum, and voted NO.
(…)
A final word about the political situation in Greece before and after the referendum: most of the vote for Syriza last January was a passive “revenge vote against a right-wing government whose harsh austerity programs had disastrous effects on [people’s] lives”, as we said in our first text on Syriza. But another quite large part of its voters were activists involved in the anti-austerity citizens’ movements of the previous years (as we also explained in the first part of the same text). The same people, through exactly the same recuperable forms of organization (popular assemblies, municipal political parties, local solidarity structures etc) have recently set up new “NO to the end” [sic] committees, consisting mainly of dissident Syriza and other pro-drachma leftist parties members. This means 1) that proletarian social needs are still mediated by inter-classist, populist forms of organization and 2) that the mass base of a new Syriza-like populist party of political crooks is under formation. Whether it will manage to attract Syriza’s disillusioned electorate is a question which is too difficult to answer for the moment.
Read the rest of this article >>
Το καπιταλιστικό κράτος-κρίση, η αριστερή διαχείρισή του, η πολιτική της αφομοίωσης και οι προλεταριακές ανάγκες
(…)
ΟΙ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
Το βαρετό πλέον θέαμα της «διαπραγμάτευσης» με τους «εταίρους» του ελληνικού κράτους και οι επιμέρους, θεσμικές κυρίως, αλλαγές που έχει νομοθετήσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έχουν λειτουργήσει μέχρι τώρα σαν το μπλε χάπι της ύπνωσης, ένα χάπι που το έχει καταπιεί αμάσητο ένα σημαντικό κομμάτι των προλετάριων αλλά και ένα σημαντικό κομμάτι του κινήματος που μέχρι πριν τις εκλογές αγωνιζόταν ενάντια στη βίαιη εσωτερική υποτίμηση. Ωστόσο, στην «έρημο του πραγματικού» τα πράγματα είναι πολύ ξεκάθαρα για όσους θέλουν πραγματικά να τα δουν: η μόνη διαπραγμάτευση που λαμβάνει χώρα είναι αυτή ανάμεσα στην ηγεσία και τη βάση του ΣΥΡΙΖΑ, με στόχο να πειστεί η τελευταία ν’ αποδεχτεί το νέο μνημόνιο και την αποπληρωμή του χρέους.
(…)
Η διάρκεια και η συστηματικότητα της επίθεσης στην εργατική τάξη δεν είχαν ωστόσο μόνο υλικές συνέπειες. Η υποτίμηση μετατράπηκε σε απαξίωση της εργασιακής δύναμης, δηλαδή σε περιορισμό των προλεταριακών αναγκών και σε μείωση των κοινωνικών προσδοκιών. Υπό αυτή τη συνθήκη, οι αριστεροί διαχειριστές του καπιταλιστικού κράτους επιδιώκουν τη νομιμοποίηση του κράτους και την πρόσδεση της εργατικής τάξης σε αυτό μέσα από την ικανοποίηση ορισμένων θεσμικών αιτημάτων των αγώνων της προηγούμενης περιόδου που δεν έχουν δημοσιονομικό κόστος, δεν οδηγούν δηλαδή σε αύξηση των κοινωνικών δαπανών και επομένως του κοινωνικού μισθού, ούτε φυσικά σε αύξηση του άμεσου μισθού. Το γεγονός δηλαδή ότι έχουν περιοριστεί οι κοινωνικές προσδοκίες κάνει την πολιτική της κυβέρνησης να φαίνεται σαν το «μικρότερο κακό», παρόλο που η βασική κατεύθυνση παραμένει ίδια. Σε αυτό φυσικά έχει συμβάλλει το γεγονός ότι εδώ και δεκαετίες, πολύ πριν από το ξέσπασμα της λεγόμενης κρίσης του χρέους, κυρίαρχη τάση μέσα στους εργατικούς αγώνες ήταν η ικανοποίηση κλαδικών και μερικών αιτημάτων ενώ ταυτόχρονα οι αγώνες παρέμεναν διαχωρισμένοι και απομονωμένοι χάρη τόσο στο περιεχόμενο του συνδικαλισμού όσο και στην ανεπάρκεια της μεγαλύτερης μερίδας της βάσης να δει πέρα από τη μύτη της. Αυτό κάνει ευκολότερη την άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής με τη συνεπικουρία των αριστερών, και όχι μόνο, συνδικαλιστών.
Όπως πάντοτε στον καπιταλισμό, η ικανοποίηση των προλεταριακών αναγκών υπάγεται στις ανάγκες της αναπαραγωγής των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων. Ωστόσο, οι προλεταριακές ανάγκες –είτε προέρχονται από το στομάχι είτε από τη φαντασία– διαμορφώνονται κοινωνικά, ιστορικά και συλλογικά και εμπεριέχουν το στοιχείο του αυτοκαθορισμού αφού ως προλετάριοι δεν είμαστε απλώς αντικείμενα της καπιταλιστικής συσσώρευσης. Καθώς το προλεταριάτο υπάρχει ταυτόχρονα για το κεφάλαιο και τον εαυτό του, βρίσκεται σε μια συνεχή πάλη με το κεφάλαιο προσπαθώντας να επιβάλλει την ικανοποίηση όσο γίνεται περισσότερων αναγκών του, χωρίς να μπορεί να ξεφύγει από τη διαδικασία παραγωγής και κατανάλωσης εμπορευμάτων. Οι ανάγκες των προλετάριων αναγνωρίζονται από το κεφάλαιο και το κράτος του μόνο στον βαθμό που μπορούν να ενταχθούν στην καπιταλιστική διαδικασία αξιοποίησης. Κι αυτό μέσα στην κρίση δεν μπορεί παρά να σημαίνει απόπειρα περιορισμού ακόμη και αναγκών που στο κοντινό παρελθόν θεωρούνταν στοιχειώδεις.
Αυτό που επιχειρείται τώρα, με πολύ μεγαλύτερη επιτυχία σε σχέση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις, είναι η απονοηματοδότηση και ο περιορισμός των αναγκών μας στο όνομα της «εθνικής προσπάθειας για την ανάκαμψη της εθνικής οικονομίας». Οι απολογητές της κυβέρνησης, είτε βρίσκονται εντός είτε εκτός του κινήματος, διακηρύττουν την υπομονή και την εγκράτεια ενώ δεν έχουν διστάσει να υπονομεύσουν τους ελάχιστους επιμέρους αγώνες που έχουν αναπτυχθεί επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (όπως το παράδειγμα που αναφέραμε, αυτό της απεργίας πείνας των πολιτικών κρατουμένων) λέγοντας ότι είναι ακατανόητοι και άνευ περιεχομένου. Η σαθρή επιχειρηματολογία τους συνοψίζεται στο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, όντας κομμάτι του κινήματος ενάντια στα μνημόνια, θα ικανοποιήσει εν ευθέτω χρόνω όλα τα αιτήματα αφού όμως πρώτα εφαρμόσει ως κυβέρνηση μια «ήπια λιτότητα», όπως οργουελικά ονομάζουν τη συνέχιση της πολιτικής της απαξίωσης.
Υπό αυτό το πρίσμα, οι αγώνες αυτής της περιόδου δεν έχουν απλώς μια υλική και κοινωνική πλευρά, τη βελτίωση, δηλαδή, των υλικών όρων αναπαραγωγής της εργατικής τάξης αλλά αποκτούν και ένα πολιτικό διακύβευμα, αποκτούν, δηλαδή, και τον χαρακτήρα της εναντίωσης στην αφομοίωση. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να δημιουργηθεί μια νέα κινηματική δυναμική που θα αντιστρέψει την τάση περιορισμού των προσδοκιών της εργατικής τάξης και την προπαγάνδα της αριστεράς του κεφαλαίου ότι πρέπει να κάνουμε υπομονή και να βάλουμε πλάτη στην «εθνική προσπάθεια» για να ικανοποιηθούν κάποτε, στο μέλλον, οι ανάγκες μας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αναδείξουμε ότι τα ψίχουλα που μας πετάνε δεν αρκούν καν για την ανάκτηση των απωλειών των τελευταίων 5 χρόνων.
Εφόσον δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά τίποτα, πρέπει –με αυτοκριτικό τρόπο– να ξαναβρούμε το νήμα των αγώνων της προηγούμενης περιόδου και με απεργίες, διαδηλώσεις, καταλήψεις δημοσίων κτηρίων να διεκδικήσουμε άμεσα την αύξηση των μισθών και των συντάξεων πέρα από κλαδικούς ή εθνικούς διαχωρισμούς. Στον αντίποδα των ψευδαισθήσεων της «διαγραφής του χρέους που μόνο το κράτος μπορεί να κάνει» ν’ αναπτύξουμε αγώνες άρνησης πληρωμών προς το ελληνικό κράτος από τα κάτω. Μη πληρωμή χαρατσιών, φόρων, δόσεων, εισιτηρίων στα μμμ, ρεύματος. Να προχωρήσουμε σε επανασυνδέσεις ρεύματος και οργανωμένες απαλλοτριώσεις εμπορευμάτων και κτηρίων. Πρακτικές που αναπτύχθηκαν είτε γενικευμένα είτε μειοψηφικά στον προηγούμενο κύκλο αγώνων (από το φοιτητικό κίνημα του 2006-2007 έως και το 2012). Στον αντίποδα των ψίχουλων που υπόσχονται με την αύξηση του κατώτερου μισθού σε… 50 χρόνια, ν’ αναπτύξουμε αγώνες για γενική αύξηση και εξίσωση όλων των μισθών προς τα πάνω. Στον αντίποδα των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας και voucher ν’ απαιτήσουμε την αύξηση του επιδόματος ανεργίας και την καταβολή του επ’ αόριστον σε όλους τους ανέργους και χωρίς προϋποθέσεις. Στον αντίποδα της αστικής δημόσιας σφαίρας αριστερής κοπής ν’ αναπτύξουμε μια προλεταριακή δημόσια σφαίρα όπου θα συζητάμε και θα οργανώνουμε τις προλεταριακές μας ανάγκες και επιθυμίες ενάντια στις ανάγκες της καπιταλιστικής παραγωγής –και μάλιστα προς την κατεύθυνση της υπέρβασής τους και του μετασχηματισμού τους σε ανθρώπινες ανάγκες.
Μπορείτε να κατεβάσετε ολόκληρο το κείμενο εδώ.